Nie garb się, nie mlaskaj, nie dłub w nosie, nie kręć się przy stole, nie mów z pełnymi ustami, zdejmij łokcie ze stołu, nie siorb, nie odzywaj się bez pytania, nie pokazuj palcem - te i wiele innych przytyków każdego dnia serwują dzieciom dorośli. Wielu z nich robi to z troski o to, by maluchy wyrosły na "porządnych" ludzi. Czy to właściwa droga do nauki dobrych manier?
oczywiście, że tak, wtedy wyrosną na porządnych ludzi
55%
tak, ale bez przesady, dzieci mają prawo do swoich zachowań
43%
zupełnie nie powinno się zwracać uwagi na dobre maniery, dzieciństwo powinno być beztroskie
2%
Wiele osób tak naprawdę myli dobre maniery i kulturalne zachowanie z po prostu grzecznym zachowaniem - nie mają one jednak ze sobą wiele wspólnego. Jeśli twoje dziecko zna zasady dobrego wychowania, to wcale nie musi być w ciągłym "pionie". Nie to oznacza, że ma się dobre maniery. Mały buntownik lub indywidualista może być jednocześnie świetnym znawcą savoir-vivre`u i być kulturalnym małym człowiekiem.
Dzieci "dobrze wychowane" w powszechnym rozumieniu to te, które siedzą cicho w kącie, nie przeszkadzają dorosłym, nie odzywają się bez pytania, a ich potrzeby zredukowane są do podstawowego minimum. Są, a właściwie jakby ich nie było. Czy takie dzieci w ogóle istnieją? To zupełnie inne pytanie, choć jest to utopijny ideał wielu dorosłych.
Każde dziecko ma swoje prawa, ma prawo głosu, a nade wszystko prawo do spełniania swoich potrzeb: potrzeby ruchu, rozwoju, naturalnej ciekawości, wyrażania siebie na różne sposoby. Należy te prawa uwzględnić w każdej edukacji. Odbieranie tego dziecku w imię "dobrego wychowania" nie jest ani dobre, ani tym bardziej wychowawcze. To tylko taktyka na krótką metę. Uciszanie dziecka na siłę, zastraszanie czy wymuszanie "siedzenia cicho" jest złudną strategią "dydaktyczną".
- Jest coś takiego w naszym społeczeństwie, że jesteśmy strasznie sztywni i wymagający wobec innych, a zwłaszcza wobec dzieci. Tak bardzo chcemy być "światowi", tak bardzo zależy nam na zdobywaniu coraz wyższego statusu społecznego, że niektórzy są bardziej królewscy od samej królowej. To jest okropnie nieznośne, zwłaszcza gdy jest się rodzicem małego dziecka i wychodzi z nim gdzieś do ludzi, na miasto czy w odwiedziny do rodziny. Jest jakaś masakra w tym, że każdy cię poucza, jak powinieneś robić, żeby być wzorowym rodzicem, bo twoje dziecko zachowuje się karygodnie, a ty jesteś żałosny i taki nieporadny, bo nie umiesz sobie z tym dzieckiem radzić. Ale to, że moje dziecko płacze, nudzi się, chce się bawić albo jest głodne, więc marudzi, nie jest wcale oznaką jego złej woli, niewłaściwego wychowania ani tym bardziej mojej niezaradności. Jako społeczeństwo jesteśmy okropnie nietolerancyjni - żali się Ania, mama małego Kuby.Zobacz także: Historie kulinarne: dziecko w restauracji. Zabierać czy nie zabierać?
Maniery wynosimy z domu
By faktycznie wychować kulturalnego młodego człowieka, trzeba się nad tym bardziej pochylić niż tylko powierzchownie wydać kilka poleceń. Obserwując dorosłych, nasze pociechy uczą się najwięcej. Nie liczmy też na to, że dobrych manier nauczy dziecko szkoła lub przedszkole.
- W szkołach nie istnieje przedmiot dotyczący dobrych manier, niektórzy nauczyciele realizują coś takiego na lekcjach wychowawczych. Jednak problem jest bardzo duży, zachowanie większości uczniów jest po prostu poniżej pewnego poziomu. Nauka manier przydałaby się w moim odczuciu 95 proc. uczniom. Szkoła niestety tego nie realizuje. Gdy wychodzimy do teatru czy do kina, to dzieciaki ubierają się elegancko, ale na tym ich eleganckie zachowanie się kończy, bo to, jak się odnoszą do siebie nawzajem, woła o pomstę do nieba. Najgorsze jest jednak to, że nawet jeśli ktoś z domu wyniesie dobry przykład, jest przykładny, kulturalny, to i tak w szkole musi się przestawić i zniżyć do poziomu kolegów, żeby się dostosować. To jest okropne. Dobrze wychowane dzieci są też najczęściej wyśmiewane, szkalowane i piętnowane, więc jest to szerszy problem, choć wiem też, że są takie placówki, gdzie pewna kultura słowa i ogólnie pojęte dobre maniery wpisane są w program. Są to zwykle te instytucje, które mają np. mundurki szkolne, co związane jest także z kulturą wyglądu, stroju - mówi Beata, nauczycielka w szkołach w Gdańsku i Sopocie.Nauka przez zabawę
Najłatwiej próbować najmłodszych uczyć dobrych manier poprzez zabawę. Najogólniej można podzielić kwestie związane z savoir-vivre`m na kilka kategorii: słownictwo, zachowanie wobec innych (zwłaszcza starszych), zachowanie przy stole (a co za tym idzie w restauracji, na obiedzie u babci), a także zachowanie w miejscu publicznym (teatr, kino, park, wizyta).
Zobacz także: Dziecko w teatrze: jak, gdzie i kiedy? Krótki instruktaż.Jak mówi definicja słownikowa
savoir-vivre to zasady właściwego zachowania się w towarzystwie, też znajomość tych zasad i umiejętność ich stosowania . Na ile są one przydatne kilkulatkowi, a na ile nastolatkowi - rodzice powinni ocenić sami. Pamiętając przy tym, że inne wymagania należy stawiać przed dwulatkiem, inne przed dzieckiem w wieku szkolnym, a jeszcze inne wobec nastolatka.
Zobacz także: Dzieci na koncertach, czyli jak wychować melomana? Magiczne słowa
Savoir-vivre najlepiej do życia malucha wprowadzać małymi krokami, zaczynając od dawania mu przykładu swoim zachowaniem. Uczmy pociechy używania magicznych słów: przepraszam, proszę, dziękuję. Przy każdej nadarzającej się okazji, np. gdy ktoś obdarowuje je prezentem, przypominaj mu o podziękowaniu, podczas zabawy, gdy dziecko czegoś chce - podpowiedz, by użyło słów "proszę" i "dziękuję", a gdy zachowa się nieodpowiednio, by przeprosiło. Podobne zasady stosuj u siebie, aby malec miał wzór do naśladowania.
Zachowanie przy stole
Aby nauczyć dziecko właściwego zachowania się przy stole, sami powinniśmy wykazać się znajomością zasad. Podczas wspólnej kolacji czy obiadu rodzinnego nie możemy jednak oczekiwać od kilkulatka, by siedział cały czas prosto bez ruchu, jadł widelcem i nożem, a także nie wstawał od stołu, dopóki każdy nie zje. Jest to dla tak małego dziecka niewykonalne, zwłaszcza jeśli posiedzenie przy stole się wydłuża, co często zdarza się przy większych uroczystościach rodzinnych. Lepiej odpuścić i pozwolić dziecku po skończonym posiłku zająć się swoimi sprawami niż czekać, aż zacznie się nudzić i przeszkadzać innym.
- Moja córka jest jedynaczką, a co gorsza nie ma innych dzieci w naszej rodzinie, więc mała co święta okrutnie się nudzi. Ja wiem, że nadęci wujkowie i zniesmaczone ciocie są po prostu obrażone wręcz, gdy córka odchodzi od stołu albo gdy zamiast opychać się ciastami i słuchać nudnych rozmów, których nie rozumie, woli poskakać w przedpokoju lub pobawić się sama w drugim pokoju. Gdy była malutka, wchodziła pod stół, siejąc grozę, a odkąd podrosła jest wciąż strofowana i krytykowana za co tylko popadnie. Nikt jej nie chwali, gdy zjada posiłek bez mlaskania, bekania czy siorbania, ale za to każdy wytknie ją palcami, gdy coś się wyleje lub przewróci. Kiedy pięknie wita się i żegna z każdym, podaje rękę, przedstawia się, używa ładnych słów, to nikt tego nie zauważa. Ale gdy córce zaczyna się nudzić, płacze albo po prostu jest zmęczona i już marudzi, to wtedy wszyscy ją zauważają. To jest jakiś koszmar. Rodzinne imprezy kiedyś wyglądały inaczej. Gdy ja byłem dzieckiem, to biegaliśmy z całym stadem kuzynów i kuzynek, z rodzeństwem wszędzie, nikt się nami nie przejmował. Po zjedzeniu obiadu mogliśmy robić, co chcieliśmy. Teraz te dzieciaki naprawdę nie mają życia - opowiada pan Wojtek, tata 6-letniej Basi.Warto poza tym kształtować w dziecku dobre nawyki i podczas wspólnych codziennych posiłków nie pozwalać na różne zachowania, by np. idąc do restauracji, nie musieć się wstydzić. Do takich podstawowych zakazanych zachowań należeć powinny: bawienie się jedzeniem (chyba że jest to niemowlę, uczące się dopiero jeść), w tym także rzucanie jedzeniem, siadanie do stołu bez umycia rąk, kładzenie na stole zabawek i zabawa nimi w trakcie posiłku, bujanie się na krześle, oglądanie telewizji lub używanie smartfona czy innego urządzenia, a także stawianie nóg na stole. Starszemu dziecku (starszy przedszkolak) warto zaś pozwolić odnosić talerze i układać do stołu.
Wspólne biesiadowanie w domu jest ponadto dobrą okazją do uczenia dzieci kulturalnego jedzenia. Chodzi o spożywanie posiłków w spokoju i skupieniu na tej czynności, bez łapczywości, pośpiechu, bekania, siorbania, itp. Uczmy przy tym również najmłodszych uprzejmości wobec współuczestników konsumpcji (podawanie sobie potraw, pomoc przy nakładaniu itp.). Pamiętajmy przy tym, że życzliwe rozmowy w trakcie jedzenia są mile widziane.
Naukę jedzenia sztućcami, rozróżnianie, do czego służy dane naczynie na stole, używanie serwetek, a także cały savoir-vivre wokół stołu warto z dzieckiem potrenować w wieku wczesnoszkolnym.
Szacunek wobec innych
Ustępowanie miejsca starszym podczas poruszania się komunikacją miejską to bardzo ważna sprawa, warto więc nauczyć dziecko, aby ustąpiło miejsca osobie starszej i wytłumaczyć, dlaczego to trzeba robić. Malec, znając powody, łatwiej przyswoi sobie tę wiedzę.
Zobacz także: Z dzieckiem do klubu? Czemu nie! Równie ważne jest witanie się i żegnanie - przy spotkaniu ze znajomymi, z sąsiadami, podczas wchodzenia i wychodzenia ze sklepów czy innych miejsc publicznych nauczmy maluchy za każdym razem mówić "dzień dobry" i "do widzenia", sami dając przykład. Pamiętajmy także o przedstawianiu się, a także siebie i dziecka w towarzystwie, by nabrało ono ogłady w tych kwestiach. Podawanie ręki na powitanie, pożegnanie lub podczas przedstawiania się jest także mile widziane. Jeśli jednak sami zachowujemy się niekulturalnie, nie oczekujmy, że nasze dziecko będzie królem dobrych manier.
Szanujmy także prawo innych do wypoczynku, spokoju lub ciszy, gdy jesteśmy w miejscu publicznym - w hotelach, podczas wakacji, na koncercie, wszędzie, gdzie wybierzemy się z pociechą musimy przygotować malca do przebywania w większym gronie.
Zobacz także: Dzieci w hotelu - relaks jednych, utrapienie innych? Książki uczą manier
To jedynie wybrane aspekty dotyczące bon tonu dla dzieci. Tradycyjnie rodziców i opiekunów wspiera w wychowywaniu literatura - znajdziemy mnóstwo ciekawych książek i pomocy dydaktycznych poruszających ten temat. Jedną z ciekawszych pozycji, którą można czytać już nawet roczniakowi jest zabawna książeczka
"Co wypanda, a co nie wypanda" Aleksandry Cieślak (wyd. Dwie Siostry) - poradnik dobrego wychowania dla najmłodszych.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy