Tata na medal, czyli trudne rozmowy z dzieckiem

Dla wielu z nas moment, w którym dziecko zadaje pytania dotyczące dojrzewania jest dość stresujący. Dzieciom często wystarczy prosta odpowiedź, dlatego warto dopytywać, co dokładnie chcą wiedzieć. Jak zacząć rozmowę, żeby przekazać fakty, ale jednocześnie nie przytłoczyć dziecka nadmiarem teoretycznych informacji? Tematy są trudne dla dorosłych, nie dla dzieci. Dlatego w Dniu Ojca warto zastanowić się, czy jesteś dobrze przygotowany, by pomóc dziecku lepiej zrozumieć zmiany, czy odpowiedzieć na trudne pytania.

Nie ma co liczyć na to, że temat dojrzewania nas ominie, albo że nasze dziecko rzetelną wiedzę otrzyma z jakiegoś innego niż my źródła. Mama też nie załatwi wszystkiego sama. Jeśli więc chcemy, żeby dziecko poznało fakty związane z tym, co je czeka, musimy za edukację zabrać się sami.

Nie daj się zaskoczyć

- Pamiętam ten moment, kiedy jechałem z dziećmi samochodem i mój ośmioletni syn zapytał: "No dobra, a właściwie którędy dokładnie dziecko się rodzi?" - śmieje się Filip, tata dwóch synów. - Nie miałem gdzie uciec, a nie chciałem zbywać tego ważnego pytania jakimś wytartym frazesem, więc zacząłem delikatnie temat o różnicach w anatomii dziewczynek i chłopców i obiecałem sobie, że następnym razem będę lepiej przygotowany do takiej rozmowy - przyznaje.
Takie pytanie może paść w każdej chwili. Ojcowie pełnią bardzo ważną rolę w życiu dojrzewającej córki czy syna. Są wzorem do naśladowania. Dlatego tak ważne jest, żeby mężczyźni brali czynny udział w otwartych i szczerych rozmowach o dojrzewaniu ze swoimi dziećmi. Powinni również swoim zachowaniem pokazywać zrozumienie i wsparcie, dzięki czemu dzieci nie będę traktowały tematu dojrzewania jako czegoś wstydliwego.

Trudne męsko-damskie rozmowy

To właśnie tata jest pierwszym mężczyzną w życiu dziewczyny. Więź między matką a dzieckiem tworzy się automatycznie, inaczej sprawa wygląda w relacji ojciec - córka. Oni budują swoją więź od początku.

O ile łatwiej nam sobie wyobrazić rozmowę mamy z córką o dojrzewaniu i przygotowaniu jej do tematu m.in. pierwszej miesiączki, o tyle w większości przypadków trudno nam sobie wyobrazić ojca wprowadzającego córkę w ten temat. A czasami nie ma po prostu innej możliwości i chcąc nie chcąc, to tata jest osobą, która musi się wziąć za edukację swojej dorastającej córki.

- Unikanie przez rodziców tematu menstruacji i dojrzewania często wynika z ich niewiedzy czy wstydu przed poruszaniem intymnych kwestii z dziećmi - mówi Agnieszka Górecka, ekspertka kampanii "Porozmawiajmy Mamo", pedagog, edukator seksualny. - Jednak ani szkoła, ani rówieśnicy nie zastąpią szczerej rozmowy z dzieckiem na temat tego, co dzieje się z organizmem podczas dojrzewania. Jeśli do tej pory jako rodzice omijaliśmy ten temat, warto przełamać tabu. Na początek, aby zadbać o swój komfort, należy poszukać informacji na temat dojrzewania i menstruacji z wiarygodnych źródeł. Zarówno w księgarniach, jak i w internecie można znaleźć materiały, które w przystępny i rzetelny sposób przedstawiają zagadnienie cyklu menstruacyjnego, miesiączki, owulacji i towarzyszących im zmian. Pomoże to w podjęciu rozmowy z dziećmi, nawet jeśli nigdy nie poruszaliśmy tego tematu wcześniej - dodaje.
Wiele kobiet, które osiągnęły w życiu zawodowy sukces przyznaje, że to ojcu zawdzięczają własną determinację i siłę do działania. To tata poświęcał im czas, rozmawiał z nimi o pracy czy dopingował do aktywności fizycznej. Nie da się jednak ukryć, że zbudowanie więzi z córką to dla mężczyzny trudne zadanie.

Chcę być jak tata!

Tatusiowie powinni umieć rozmawiać z córkami, jak i synami. Wydawałoby się, że w tej sytuacji będzie im łatwiej, ale nie zawsze tak jest. Dobrze jest pamiętać o tym, że chłopcy obserwują ojców lub - jeśli ich nie ma - mężczyzn, którzy są najbliżej nich i na podstawie tych obserwacji budują sobie obraz mężczyzny, jakim sami chcą się stać w przyszłości. W rozmowy o tym, jak zmienia się ich ciało w okresie dojrzewania, warto wpleść informacje o tym, jak wygląda dojrzewanie dziewczynek.

- Istotne jest, aby nastoletni chłopcy nie byli wyłączani z rozmów o miesiączce oraz dojrzewaniu dziewcząt - radzi Kamila Raczyńska-Chomyn, edukator seksualny i ekspertka kampanii społecznej "Porozmawiajmy Mamo". - Są ich kolegami z klasy, przyjaciółmi, chłopakami, a w przyszłości mężami oraz ojcami córek. Nie ma żadnego powodu, dla którego nie mieliby posiadać wiedzy na temat cyklu menstruacyjnego. Poza tym, to niewiedza jest najczęstszym źródłem niechęci i obrzydzenia oraz podtrzymuje tabu wokół miesiączki - podkreśla.

Kiedy i jak zacząć rozmowę?

Kiedy zacząć rozmawiać z dziećmi? Najpóźniej wtedy, jak same zaczynają pytać o różne kwestie związane z dojrzewaniem. To proces bardzo indywidualny i u każdego dziecka może przebiegać w innym czasie. Przyjmuje się widełki dojrzewania dla dziewcząt między 9. a 15. rokiem życia, a dla chłopców: między 11. a 16. rokiem życia.

Jak to zrobić? Najlepiej, jeśli nie ma jednej rozmowy pt. "A teraz porozmawiajmy o dojrzewaniu" i na pytania dziecka odpowiadać w momencie, kiedy się zaczynają. Musimy je oczywiście dostosować do wieku syna lub córki. Jeśli dziecko zadaje nam pytanie w miejscu, w którym nie ma możliwości na spokojną rozmowę (np. w sklepie), powiedz, że odpowiesz na to pytanie, jak już wyjdziecie ze sklepu i koniecznie dotrzymaj słowa. W tych ważnych rozmowach mogą pomóc nam książki.

- Zdarza się, że niektóre tematy są dla obu stron krępujące w rozmowie, wtedy książka pomaga przełamać ten dyskomfort - mówi Sebastian Szymkowiak z sopockiej księgarni Ambelucja, prywatnie tata trójki dzieci. - Mam wrażenie, że dla dzieci, które mają naturę introwertyczną, książka bardzo ułatwia zapoznanie się z tematami, które są wstydliwe.
Książki warte polecenia dla młodszych dzieci to m.in. "Maja dorasta" i wersja dla chłopaków: "Kacper dorasta" M. Peitx oraz "Dorastanie" W. Libby. Dla starszych to z kolei "Zwykła książka o tym, skąd się biorą dzieci" A. Długołęckiej i "Sexedpl" A. Rubik.