Nieśmiałość to cecha często spotykana wśród dzieci i nastolatków. Nietrudno odróżnić dziecko nieśmiałe od reszty rówieśników. Zazwyczaj bawi się samo i, mimo że bardzo chce włączyć się w działania grupy i często obserwuje ją z dystansu, to strach nie pozwala mu się przemóc.
Nieśmiałe dziecko milczy, gdy ktoś zadaje mu pytanie, a na widok obcych osób wbija wzrok w ziemię i zrobi wszystko, żeby nie zwrócić na siebie uwagi. Wstydliwe dziecko, a później wstydliwy nastolatek, ma mniej kolegów, jak również nie angażuje się w przeróżne formy aktywności, chętnie podejmowane przez rówieśników. Czasem dzieci wyrastają z nieśmiałości i pozostaje żal za teatrzykami, występami, zawodami sportowymi, w których nadmierna nieśmiałość nie pozwoliła wziąć udziału. O tym, jak stopniowo ośmielać dziecko, oswajać z nowymi sytuacjami, rozmawiamy z
Magdaleną Melasą - pedagogiem z sopockiego
Przedszkola Lokomotywa.
Czy nieśmiałość jest rzeczywiście tak straszna, jak ją malują?Każdy rodzic kochający swoje dziecko chciałby, aby było ono radosne, twórcze i potrafiło stawić czoło przeciwnościom losu. Zrozumiałe jest, że rodzicom nieśmiałych dzieci przykrość sprawia obserwowanie sytuacji, gdy ich dziecko jest bierne, wycofane w kontaktach z rówieśnikami i traci okazję do zabawy.
To, czy jesteśmy otwarci i przebojowi, czy też skryci i ostrożni w kontaktach z innymi, jest uwarunkowane genetycznie. Jednak w licznych badaniach podkreśla się również silny związek nieśmiałości z brakiem wiary we własne możliwości i zaniżoną samooceną. Na genetykę nie mamy wpływu, ale możemy wspomóc nasze dziecko, zaszczepiając w nim poczucie godności i wiarę w samego siebie.
Czego należy się wystrzegać, jeśli chcemy pomóc dziecku w pokonywaniu nieśmiałości?Z jednej strony nadopiekuńczość rodziców i opiekunów wyzwala wstydliwość i powoduje, że dziecko nie ma możliwości ćwiczenia swoich umiejętności społecznych, a z drugiej strony surowe i częste krytykowanie dziecka przez rodziców, rodzeństwo lub inne osoby wpływa na nadmierną nieśmiałość.
Ponadto należy unikać przyczepiania dziecku etykietek typu "on jest nieśmiały" czy "ona jest wstydliwa". W określonych sytuacjach należy raczej używać stwierdzeń "ona potrzebuje czasu, żeby dobrze się bawić". W przeciwnym razie maluch, myśląc o sobie jako o nieśmiałym i wstydliwym, nie będzie nawet próbował z tym walczyć, czyli zadziała mechanizm samospełniającej się przepowiedni.
Jakie działania musimy podjąć, aby wesprzeć dziecko w przezwyciężeniu nadmiernej wstydliwości?Jak najczęściej podkreślajmy mocne strony dziecka. Nagradzajmy nasze pociechy, poświęcajmy im dużo uwagi i chwalmy każdy sukces w pokonywaniu wstydliwości. Możemy stworzyć program przezwyciężenia trudnej sytuacji i mierzyć postępy. W tym aspekcie ważne jest to, aby każdy krok stanowił wyzwanie, ale jednocześnie był dostosowany do możliwości dziecka.
Nauczmy dziecko tolerancji dla własnej niedoskonałości. Warto podkreślać, że nikt nie jest doskonały, a popełniając błędy, uczymy się nowych rzeczy. Możemy opowiedzieć, co zrobiliśmy źle, będąc w wieku dziecka i czego to nas nauczyło.
Starajmy się unikać porównywania z rówieśnikami i ciągłego mówienia w obecności dziecka, że jest ono nieśmiałe. Ćwiczmy umiejętności społeczne w zabawie z dzieckiem. Fakt, że jest to "tylko zabawa" i
wszystko dzieje się "na niby", sprawia, że dziecko czuje się bezpieczne i bez lęku doskonali umiejętności, które później wykorzysta w sytuacjach życiowych (np. zabawa w sklep). Czytajmy pociechom książki i opowiadania, których bohaterowie przezwyciężają swoją nieśmiałość. Pomocna i godna polecenia jest książka Barbary Cain pt."Chyba jestem nieśmiały", zawierająca również część dla rodziców, a w niej praktyczne wskazówki, jak radzić sobie z zakłopotaniem dziecka w trudnych sytuacjach. Pozycje tego typu pokazują dziecku, że nie tylko ono odczuwa lęk i zakłopotanie w pewnych sytuacjach oraz przedstawiają, jakie korzyści wynikają z przezwyciężenia nieśmiałości (np. zdobycie przyjaciela).
Najważniejsze w procesie ośmielania dziecka jest okazywanie mu naszej bezwarunkowej miłości, akceptacji oraz szacunku do jego odczuć i emocji. W sytuacji trudnej wesprzyjmy swoją pociechę słowami: "Rozumiem, że czujesz się niepewnie (lub nie wiesz, co zrobić), ja czasami czuję się podobnie. Może spróbujesz...." i w tym miejscu podpowiedzmy maluchowi rozwiązanie. Uczmy dzieci sposobów rozwiązywania problemów, lecz starajmy się ich nie wyręczać.
Rozmawiała:
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy