Porada eksperta: Formalności związane z utratą nienarodzonego dziecka

Utrata nienarodzonego dziecka jest dla obojga rodziców niezwykle trudnym przeżyciem. Sytuacji nie ułatwiają formalności jakich należy dopełnić w szpitalu oraz w Urzędzie Stanu Cywilnego.

Pytanie naszego czytelnika:

Moja żona poroniła w 16 tygodniu ciąży. Szpital zatrzymał ciało dziecka do badania histopatologicznego, które trwa 2 tygodnie. Później mamy przeprowadzić na nasz koszt badanie genetyczne na ustalenie płci dziecka celem rejestracji w USC. Czy jest to konieczna i prawidłowa procedura? Czy nie mamy prawa w każdej chwili odebrać ciała dziecka ze szpitala wraz z pisemnym zgłoszeniem urodzenia dziecka martwego? Czy nie wystarczy do tego uprawdopodobnienie płci dziecka przez matkę? Jakie tak naprawdę mamy prawa?

Na wątpliwości naszego czytelnika odpowiada Piotr Barsow adwokat z  Legal Salutaris.

Śmierć dziecka nienarodzonego jest nie tylko w życiu jego rodziców - ale i w świetle obowiązujących przepisów prawa sytuacją wyjątkową. Uregulowania prawne w tej kwestii są nieznaczne, ale jednak odmienne od sytuacji śmierci osoby już narodzonej. Z chwilą śmierci ciało dziecka zostaje zwłokami w rozumieniu prawa - par 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. "w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi" Dz. U. z dnia 28 grudnia 2001 r. - "Za zwłoki uważa się ciała osób zmarłych i dzieci martwo urodzonych, bez względu na czas trwania ciąży."

Jeśli śmierć nastąpiła w szpitalu lekarz leczący lub lekarz dyżurny zobowiązany jest po przeprowadzeniu oględzin, stwierdzić zgon i jego przyczynę oraz wystawić kartę zgonu. - par 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 października 2006 r. "w sprawie postępowania ze zwłokami osób zmarłych w szpitalu" Dz. U. z dnia 10 listopada 2006 r.
Treść karty zgonu wynika z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. "w sprawie wzoru karty zgonu oraz sposobu jej wypełniania" Dz. U. z dnia 28 grudnia 2001 r. Zgodnie z tym rozporządzeniem i jego załącznikiem w karcie zgonu powinna być wskazana płeć osoby zmarłej. Podkreślić należy, iż wystawienie karty zgonu jest obowiązkiem lekarza pełniącego obowiązki w szpitalu (leczącego lub dyżurnego). Wskazanie tegoż lekarza wynika z wewnętrznego regulaminu porządkowego szpitala.

Zgodnie z cytowanym już wyżej rozporządzeniem "w sprawie postępowania ze zwłokami osób zmarłych w szpitalu": "osoba wskazana w regulaminie porządkowym szpitala jest obowiązana zwłoki osoby zmarłej umyć, ubrać i wydać osobie uprawnionej do ich pochowania w stanie zapewniającym zachowanie godności należnej osobie zmarłej." Co ważne i wymagające podkreślenia za ww. czynności nie pobiera się opłat.

Kwestie osób uprawnionych do odebrania zwłok reguluje art. 10 ust 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. "o cmentarzach i chowaniu zmarłych", zgodnie z którym osobami uprawnionymi do pochowania jest najbliższa rodzina osoby zmarłej, a dokładnie pozostały małżonek(ka); krewni zstępni; krewni wstępni; krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa; powinowaci w linii prostej do 1 stopnia. W niniejszym przypadku najbliższą rodziną są oczywiście rodzice - czyli wstępni.

Posiadając zatem już kartę zgonu należy udać się do Urzędu Stanu Cywilnego, gdzie zgłosić trzeba urodzenie dziecka i fakt, że urodziło się ono martwe. W takim przypadku nie sporządza się aktu zgonu, lecz jedynie akt urodzenia, w którym dokonuje się adnotacji w rubryce "Uwagi", iż dziecko urodziło się martwe - art. 38 ustawy prawo o aktach stanu cywilnego. Podstawą sporządzenia aktu urodzenia jest zgłoszenia dziecka i karta zgonu.

Reasumując - w oparciu o wskazaną wyżej procedurę postępowania, szpital nie może domagać się dodatkowej opłaty i uzależniać wydanie ciała dziecka od jej dokonania. Lekarz powinien sporządzić kartę zgonu w oparciu o przeprowadzone badania histopatologiczne, które powinny być wystarczającego do ustalenia płci dziecka już w 16 tygodniu ciąży. Takie badania to powszechna praktyka w tego typu sytuacjach. W oparciu o kartę zgonu należy dokonać niezwłocznego zgłoszenia urodzenia dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego.