Wydaje się, że czasy, w których nasi koledzy z podwórka biegali z kluczem na szyi i samodzielnie pokonywali drogę do szkoły odeszły bezpowrotnie. Wspominamy je nie bez sentymentu, ale własne dzieci wychowujemy już zupełnie inaczej. Czy rodzice nadopiekuńczy, kontrolujący i wyręczający dziecko w trudniejszych czynnościach ułatwiają, czy utrudniają mu start w samodzielność?
zdecydowanie tak, mamy jasny podział obowiązków i pilnujemy, by każdy się z nich wywiązywał
20%
tak, ale ogranicza się to do sprzątania po sobie: zabawek, książek, ubrań czy np. talerzyka po kanapce
45%
ma, ale nie przestrzegamy tego zbyt sumiennie
20%
nie, chcemy, żeby nacieszyło się dzieciństwem
2%
nie, ale tylko dlatego, że po dziecku i tak trzeba poprawiać i ostatecznie pracy jest więcej
3%
nie, nie jestem w stanie tego wyegzekwować
10%
Choć ze wszystkich stron słyszymy, że rodzice poświęcają dzieciom za mało czasu, że telewizja zastąpiła rozmowy, a dzieci wychowuje Internet, rzeczywistość wygląda zaskakująco. Dzisiejsi dorośli są związani ze swoimi pociechami silniej niż kiedykolwiek. Odpowiada za to szereg pozornie drobnych czynników: kładzenie noworodka na brzuchu mamy, system rooming-in, w którym mama i dziecko od chwili porodu są właściwie nierozłączni, możliwość towarzyszenia starszemu maluchowi podczas jego hospitalizacji itp.
Kampanie społeczne także uświadamiają i zachęcają rodziców do poświęcania czasu dziecku. Do tego niegdysiejsze dzieci z kluczem na szyi, niejednokrotnie niedopieszczone przez zapracowaną mamę i tatę, to właśnie dzisiejsi rodzice, którzy chcą, by ich potomstwo nie miało takich doświadczeń.
- To, że bliska relacja z dzieckiem jest w naszych czasach budowana już od pierwszych wspólnych chwil z jednej strony uwrażliwia dorosłych na dziecięce potrzeby, z drugiej sprawia, że trudniej im rozluźnić więź z dzieckiem, gdy przychodzi na to czas - mówi psychoterapeuta z Gdyni,
Magdalena Zmuda Trzebiatowska. -
Jeśli rodzic ma w głowie obraz własnego dziecka jako nieporadnej istoty, dziecko również tak siebie postrzega. A przecież dzieci są różne. Różne są też ich rozwojowe doświadczenia separacyjne i to w dużej mierze od tych doświadczeń zależy poziom samodzielności dziecka.O jakich doświadczeniach mowa? Np. o pobycie u babci, nocowaniu u kolegi, zostaniu pod opieką cioci na weekend. Jeśli siedmio- czy ośmiolatek nie przeżył jeszcze takich rzeczy, trudno wymagać, by nagle stał się samodzielny, trudno też jego gotowość na tę samodzielność ocenić.
Trzymanie dzieci zbyt długo pod kloszem i zbytnia opiekuńczość nie wychodzi im na dobre. Wyręczając dziecko w czynnościach, które mogłoby wykonać samo, opóźniamy jego rozwój.
- Przerażeniem napełnia mnie widok dziesięcioletniego chłopaka z klęczącą u jego stóp babcią, która po basenie zakłada mu skarpetki - mówi
Maja z Gdańska, mama czwartoklasistki Idy i sześcioletniego Bartka. -
W naszym domu dzieci mają obowiązki znacznie trudniejsze, niż samodzielne ubranie się. Na przykład rozpakowują i pakują zmywarkę, potrafią włożyć do pralki brudne ubrania i włączyć odpowiedni program, przygotować sobie posiłek.Popełniamy wiele takich błędów uzasadniając je dobrymi intencjami. Między innymi zbyt długo odrabiamy lekcje wspólnie z dzieckiem - dużo dłużej, niż ta nasza pomoc jest realnie potrzebna.
- Dzieci często są używane do tego, by dorosły czuł się potrzebny - zauważa Magdalena Zmuda Trzebiatowska. -
Zazwyczaj to właśnie opiekun nie może się "rozstać" z potrzebą bycia niezbędnym. Warto zadać sobie pytanie, ile w tym, że robię coś za dziecko, albo że na coś dziecku nie pozwalam, jest mojego pragnienia, by nadal było maluszkiem, a ile realnej oceny sytuacji i możliwości dziecka.Często też dorosły wyręcza dzieci z braku czasu. -
Sami szybciej zawiążemy buty, szybciej przebierzemy przed treningiem - zauważa
Jerzy, tata Idy i Bartka. -
Dzieci uczą się, że nie muszą same podejmować wysiłku, bo przecież ktoś w końcu zrobi wszystko za nie.
Samodzielność zaczyna się w domu, ale szybko wydostaje się za jego próg i przenosi np. na place zabaw czy sklepy. Dzieci z kluczami na szyi poznikały z przydomowych podwórek. Nie znaczy to, że dzieci, które same wychodzą na dwór jest mniej. I choć wydaje nam się, że żyjemy w świecie gorszym niż ten, który pamiętamy ze swojego dzieciństwa, nie ma danych potwierdzających tę teorię. Od lat przestępstw popełnianych na dzieciach jest mniej więcej tyle samo, wzrosła za to świadomość społeczna i rodziców, i dzieci.
- Na spotkaniach w szkołach i przedszkolach uczymy dzieci, jak zachować się w różnych sytuacjach - mówi
Magdalena Falkowska z Wydziału Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku. -
Współczesne dzieci nadal wychodzą same na podwórko, ale wiedzą już, że nie powinny nikomu się przyznawać, że na placu zabaw są bez opieki, nie noszą też klucza zawieszonego na tasiemce, wiedzą, gdzie w razie czego zwrócić się po pomoc. Rodzice także wiedzą, jakich błędów nie popełniać i że np. nie zostawia się klucza dla dziecka pod wycieraczką.Nie uchronimy dziecka przed niebezpieczeństwami nie spuszczając go z oka. Możemy to zrobić tylko rozmawiając, uświadamiając zagrożenia. Ważne jest, by nie straszyć światem, ale instruować, jak maluch powinien się w różnych sytuacjach zachować.
- Dziecko, które się nie boi, bo jest nieświadome istniejących zagrożeń, jest w niebezpieczeństwie - mówi Magdalena Zmuda Trzebiatowska. -
Wskazana jest natomiast dyskretna obserwacja przy pierwszych próbach samodzielności. Dziecko jest na tę samodzielność gotowe, kiedy przestrzega ustalonych zasad, nawet kiedy rodzica nie ma w pobliżu.Nie istnieje uniwersalna granica wieku, po przekroczeniu której każde dziecko należy rzucić na głęboką wodę dorastania. Odkąd jednak obowiązek szkolny zaczął dotyczyć dzieci w wieku 5 i 6 lat, okazało się, że maluchy doskonale radzą sobie w nowej rzeczywistości.
-
Nasze pięcio- i sześciolatki są bardzo samodzielne - mówi
Benigna Wejnerowska, nauczycielka Przedszkola nr 75 w Gdańsku. -
O ile jeszcze na początku roku rodzice pomagali im w szatni w przebieraniu, o tyle w tej chwili wszystkie dzieci są w tym zakresie zupełnie samodzielne, większość potrafi nawet zasznurować buty. Zmienił się też program nauczania. Dzieci szybciej zaczynają pełnić różne funkcje. Dyżurnych wybiera się już w grupie trzylatków. Dzieci nie hamowane naszą nadmierną troską lub programem nauczania bardzo szybko uczą się nowych rzeczy, traktując to jako zabawę.
Wiemy, że nadopiekuńczość może zrobić więcej złego niż dobrego, na drugim biegunie są jednak rodzice, którzy pchają swoje pociechy do samodzielności, zanim te są do tego przygotowane, co także nie wychodzi im na dobre. Istnieje także spore prawdopodobieństwo, że dzieci dziś usamodzielniane przedwcześnie za jakiś czas staną się nadopiekuńczymi rodzicami. Zachowując zdrowy rozsądek i uważnie obserwując swoje dziecko mamy szansę wyrwać się z tego zaklętego kręgu błędów wychowawczych.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
![Narzeczona dla kota [dwulektor]](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/49/3718/164x219/3718343__kr.webp)
![Ponyo. W Krainie Ghibli [dwulektor]](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/49/3712/164x219/3712323__kr.webp)
Filmy