Zajrzyjmy na gdańskie Stare Miasto, poszukajmy zegarów, a także śladów słynnego gdańszczanina - Jana Heweliusza, którego 400 urodziny będziemy obchodzić już niedługo, 28 stycznia. Ten wielki astronom nie tylko kreślił mapy, pisał rozprawy i traktaty, badał i obserwował planety, Księżyc, Słońce, ale także konstruował zegary.
Podczas dzisiejszej wyprawy zapraszam na
Stare Miasto, urokliwą część Gdańska położoną nad Kanałem Raduni. Dawniej Stare Miasto zamieszkiwała ludność mniej zamożna od mieszkańców Głównego Miasta Gdańska. Osiedliło się tu wielu rzemieślników.
Wędrówkę rozpoczynamy przy
kościele św.Katarzyny, który jest najstarszym kościołem parafialnym Gdańska i jedną z dwóch najstarszych świątyń w mieście (wraz z kościołem św.Mikołaja).
Mieszkańcy Starego miasta bardzo o niego dbali, odbudowywali z pożarów, które trawiły jego mury nie raz w ciągu wieków, chcieli aby był piękny, bogato ozdobiony licznymi dziełami sztuki. Jednym słowem bardzo kochali swoją "Katarzynkę", jak zwykli ją nazywać. Dzięki temu możecie dziś podziwiać jej wysoką wieżę (ma 76 metrów), udekorowaną pięknym hełmem, a na niej zegar i carillon z 49 dzwonami, wygrywający różne melodie. To tu właśnie ma swoją siedzibę
Muzeum Zegarów Wieżowych, jedyne takie w Polsce, które gromadzi i dba o dawne mechanizmy zegarowe.
Zapraszam, abyście weszli do środka świątyni, ponad wami sklepienia - zadanie dla was: rozpoznajcie, które są kryształowe, a które gwiaździste (podpowiedzią niech będą nasze wcześniejsze wyprawy do kościoła św.Mikołaja, św.Trójcy i kościoła NMP). W kościele św. Katarzyny znajduje się wiele ciekawych i pięknych rzeźb, malowideł, ale to co nas dziś szczególnie interesuje to
epitafium, czyli ozdobna tablica upamiętniająca zmarłego.
Epitafia często umieszczano w kościołach, na filarach lub ścianach, zdobiono je portretami zmarłych, napisami im poświęconymi lub rzeźbami. Przejdźmy prawie na sam koniec kościoła, do
prezbiterium (miejsca, gdzie przebywają duchowni podczas Mszy Św.). Zwróćcie uwagę, że jest ono szersze niż pierwsza część kościoła, którą właśnie przeszliście (czyli
korpus nawowy). W prezbiterium, na filarze znajduje się
epitafium Jana Heweliusza, a pod nim płyta nagrobna w miejscu pochówku astronoma. Epitafium ufundował i zamówił u artysty rzemieślnika prawnuk wielkiego astronoma.
Naprzeciwko kościoła św.Katarzyny, po drugiej stronie ulicy stoi sobie dumnie
Wielki Młyn. Zbudowali go dawno, dawno temu Krzyżacy, na wyspie na Kanale Raduni. W nim mielono żyto, jęczmień, pszenicę, a także wypiekano chleb. Jak się dobrze przyjrzycie, bez trudu dojrzycie wysoki komin - pozostałość po piecu. Wielki Młyn był dużym, ale nie jedynym "zakładem przemysłowym" dawnego Gdańska.
Kiedy Krzyżacy przeprowadzili nowy Kanał Raduni, nad jej wodami powstały m.in.
garbarnia, gdzie w specjalny sposób przygotowywano skórę, aby potem uszyć z niej np. buty;
folusz, w którym odpowiednio oczyszczano sukno, aby tkanina stała się puszysta i gęsta, kuźnia miedzi, tartak i właśnie wspomniany powyżej młyn. Na Starym Mieście, w pobliżu Wielkiego Młyna istniał także tzw.
Mały Młyn (spójrzcie na drugą stronę ulicy, za mostem, obok kościoła św.Katarzyny), w którym magazynowano ziarno i mąkę.
Kiedy dokładnie obejrzycie sobie gdańskie młyny, zapraszam na pobliski
plac przy ulicy Korzennej (Zieleniec Heweliusza). Tam odnajdziemy pomnik wspomnianego już wcześniej
Jana Heweliusza, a obok monumentu także malowidło "Niebo Północne", nawiązujące do jego dzieła z dziedziny astronomii.
Jan Heweliusz urodził się w Gdańsku, 400 lat temu, mieszkał na Starym Mieście. Jego kamienice (niestety już nie istnieją) mieściły się nieopodal, na skrzyżowaniu ul. Korzennej i Heweliusza. Był wszechstronnie wykształconym człowiekiem, niezwykle zdolnym i ciekawym świata, zajmował się wieloma dziedzinami sztuki i nauki. Na dachach swych trzech kamienic zbudował własne obserwatorium astronomiczne, z niezwykłą pasją obserwował niebo, gwiazdy, Słońce i Księżyc.
Heweliusz sam konstruował swoje instrumenty astronomiczne, zegary, kreślił mapy, pisał traktaty i rozprawy (np. "Selenographia"-
praca zawierająca wyniki obserwacji Księżyca). Oprócz tego był browarnikiem, miał
własny browar, gdzie ważono piwo i zasiadał w radzie miasta, jako rajca gdański.
Na przeciwko pomnika tegorocznego jubilata znajduje się
Ratusz Staromiejski, dawna siedziba władz Starego Miasta, w której ławach zasiadał właśnie jako radny Jan Heweliusz. Myślę, że warto przyjrzeć się temu ładnemu, uroczemu budynkowi. Zbudowano go w pobliżu Kanału Raduni, przy ulicy Korzennej, w miejscu gdzie dawniej tętniło gospodarcze życie Starego Miasta. Zwróćcie uwagę, że budynek ratusza znacznie różni się od tego z
Długiego Targu; może nie jest on tak duży, brak mu wysokiej wieży, ale jest ozdobiony ciekawymi kamiennymi płaskorzeźbami, posiada piękny hełm.
Na tym kończymy naszą dzisiejszą wyprawę. Rok 2011 jest Rokiem Jana Heweliusza, jeżeli chcecie dowiedzieć się czegoś więcej się o tym słynnym gdańszczaninie, zaproście rodziców na wycieczkę szlakiem kulturowym "Śladami Jana Heweliusza" (informacje dostępne w gdańskich punktach Informacji Turystycznej), albo odwiedźcie Centrum
Hewelianum.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy